İslam inancında Allah sözü bəşəriyyətin ən ali və müqəddəs anlayışını ifadə edir. O, yalnız Tanrının adı deyil, həm də Onun bütün varlıq aləmi üzərindəki mütləq hakimiyyətinin və mərhəmətinin simvoludur. Qurani-Kərimdə dəfələrlə təkrarlanan bu ad, müsəlman qəlbinin zikrində ilk və ən əziz söz olmuşdur: “Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim” – hər bir surə bu adla başlayar, hər bir dua bu adla yüksələr.
Akademik baxımdan “Allah” sözü ərəb dilindəki “əl-İlah” ifadəsindən yaranmış hesab edilir. “İlah” – tanrı, məbud mənasını verir, “əl” isə müəyyənlik artiklidir. Lakin bir çox İslam alimləri qeyd edir ki, “Allah” ismi sırf Qurani terminologiyaya məxsus olub, başqa dillərdə və dinlərdə tam qarşılığı olmayan xüsusi bir addır. Əbu Həmid əl-Qəzzali yazır: “Allah – Zatən mövcud olan, bütün sifətlərin kamil sahibi və hər şeyin varlığı Ona bağlı olan Varlıqdır”.
Qurani-Kərimdə Allahın 99 gözəl adı – Əsmaül-Hüsna qeyd olunmuşdur. Bu adlar Onun mərhəmətli (ər-Rəhman), bağışlayan (əl-Ğəffar), ədalətli (əl-Ədil), hikmətli (əl-Həkim) və s. sifətlərini əks etdirir. Hər bir ad insanın Ona olan münasibətini formalaşdırır: qorxu ilə yanaşı sevgi, ümidlə birlikdə itaət.
İslamda Allah adı yalnız dini anlam deyil, həm də insanın əxlaqi, mənəvi həyatını istiqamətləndirən bir dəyərdir. Allahın adını zikr etmək qəlbləri sakitləşdirir: “Bilin ki, qəlblər yalnız Allahı zikr etməklə rahatlıq tapar” (Qurani-Kərim, Rəd surəsi, 28-ci ayə).
Beləliklə, “Allah” sözü İslamda yalnız bir Tanrı adını deyil, həm də Onun kamil sifətlərini, insanla Yaradan arasındakı əbədi bağları və mənəvi rahatlığı ifadə edən bir İlahi simvoldur. Bu adla başlayan həyat, bu adla sonlanan bir ömür – əbədi nicatın başlanğıcıdır.
Murad Ağayev
