PEYĞƏMBƏRİN (S.A.S) İDARƏÇİLİYİ

0

Hz. Peyğəmbər (s.a.s), Məkkədə təməlləri atılan və Mədinəyə hicrətdən sonra siyasiləşən İslam dövlətinin ilk rəhbəri idi. Paytaxtı Mədinə olan bu dövlət, bəşər tarixində ilk dəfə yazılı konstitusiyaya sahib olan dövlət kimi tanınır. Onun idarəçiliyi haqq-ədalət, insan sevgisi və məsləhət əsasları üzərində qurulmuşdu. Daha detallı şəkildə məsələyə baxaq.

Məsuliyyət və Ədalət

Hz. Peyğəmbər, idarəçilərin cəmiyyət qarşısında böyük məsuliyyət daşıdığını vurğulayırdı. O, idarəçilərin təqva ilə əmr etdikləri və ədalətli olduqları təqdirdə savab qazanacaqlarını, qiyamət günündə Allahın himayəsində olacaqlarını və nurdan minbərdə oturacaqlarını bildirmişdir (Nəsai, Ədəbul-qadı, 49). Əksinə, ədalətdən ayrılan idarəçilər günahkar sayılacaq və məsuliyyət daşıyacaqlar (Buxari, Cihad, 109).

Asanlaşdırmaq və Yardımlaşma 

Onun idarəçilik anlayışında asanlaşdırma və yardımlaşma əsas rol oynayırdı. İnsanlara yardım edən idarəçilərə Allahın da yardım edəcəyini bildirir, çətinlik çıxaranlar üçün isə Allahın çətinlik çıxarması üçün dua edərdi (Buxari, Cihad, 164). 

Məşvərət və Ləyaqət

Hz. Peyğəmbər, dövlət idarəçiliyində məşvərət prinsipini əsas qəbul edirdi. Elm, bəsirət, təcrübə, ədalət, əminlik və təqva kimi xüsusiyyətlərə sahib olan əshabı ilə məsləhətləşərək qərarlar qəbul edərdi. Vəzifə təyinində isə qabiliyyət, bacarıq və ləyaqətə üstünlük verirdi. Əsil-nəcabətli ailədən olmayan və ya gənc olanlara da vəzifə verərək, ləyaqəti əsas tuturdu.

Sədaqət və İtaət

Hz. Peyğəmbər, idarəçilərə ədalətli olmalarını, yalan danışmamalarını, zülm etməmələrini və qapılarını camaatın üzünə bağlamamalarını tapşırar, ümmətinə isə Allaha üsyana əmr olunmadıqca və haqsızlıq edilmədikcə idarəçiyə itaət etmələrini əmr edərdi (Müslim, İman, 1).

Məsuliyyət və Qabiliyyət 

O, idarəçi olmaq üçün israrla vəzifə istəyənləri qınayar, bu tələbin qiyamət günü peşmanlıqla nəticələnəcəyini bildirirdi. Həddindən artıq ehtiras sahibi olanları və idarəçilik edə bilməyəcək qədər zəif olanları vəzifəyə təyin etməzdi.  Hz. Peyğəmbər, vəzifəsi sayəsində qeyri-qanuni mənfəət təmin etməyi qətiyyətlə qadağan edirdi. Rüşvət alıb-verəni lənətləyər, ailəsi və yaxınları üçün dövlət malından istifadə etməyi qadağan edirdi. 

Rəsmi qaydalar

Qonşu dövlətlərin hökmdarlarına göndərdiyi məktubları möhürləmək üçün “Muhamməd Rəsulullah” yazılı möhürdən istifadə edərdi. Bu möhür üzük formasında idi və əqiq daşın üzərində yazılmışdı. 

Peyğəmbər Əfəndimiz (s.a.s) təkcə bir dini lider deyil, eyni zamanda Mədinə İslam Dövlətinin dövlət başçısı idi. Onun 23 illik peyğəmbərlik həyatının son 10 ili dövlət idarəçiliyi ilə keçmişdir. Rəbbimiz belə buyurur: “And olsun ki, Allahın Rəsulunda sizin üçün gözəl nümunə vardır.” (Əhzab, 21) Bugün İslam dünyasının ehtiyac duyduğu ən vacib şey, Peyğəmbər metodologiyasına qayıtmaqdır.

Rəşad Manafov

SOSİAL ŞƏBƏKƏLƏRDƏ Paylaş

Şərhlər bağlıdır.

Əvvəlki məqaləni oxuyun:
Azərbaycan Prezidenti və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada Yuxarı Gövhər Ağa məscidini ziyarət ediblər

aAzərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşada Yuxarı Gövhər Ağa məscidini ziyarət ediblər. Qurbanqulu...

Bağla