Allahın kainatı idarə etdiyi sistemin adı İslamdır. Vəhy isə ilahi bir inşa layihəsidir. Həyat yol, insan isə bu yolun yolçusudur.
Yolu da, yolçunu da yaradan Odur. Deməli, yolun xəritəsini də müəyyən etmək Onun haqqıdır. Bütün ilahi vəhylər kainat ağacının möhtəşəm meyvəsi olan insanın yaradılış məqsədinin həyata keçirilməsi üçün göndərilmişdir. Bəşəriyyət tarixinin nəhayətində əbədi rəhbərlik Quran surətində təcəlli etmişdir.
Quran Yaradanın sonsuz mərhəmətinin əsəridir… Quranı O öyrətdi. İnsanı O yaratdı və ona özünü ifadə etmə qabiliyyətini bəxş etdi.Quran təlimi ilk dəfə Peyğəmbərimizlə başlamışdır. Quranın ilk dərs verdiyi Peyğəmbərimizdir, ilk tələbəsi odur. Eyni zamanda Peyğəmbərimiz bir Quran müəllimidir. Ümmətinə də Quran öyrənməyi və öyrətməyi miras qoymuşdur. Bir hədisi-şərifdə “Sizin ən xeyirliniz Quranı öyrənən və öyrədəninizdir”, -buyurulur. Peyğəmbərimiz Quran öyrətməyi hər zaman həyatının mərkəzinə qoymuşdur. Əslində namaz da müsəlmana Quranı öyrədir. Namaz bir qabdır, içində Quranı saxlayır. Namaz Quranı daşımaq üçün bir vəsilədir. Qab olan namaz möminin meracı olduğu halda, içindəkinin nə qədər dəyərli olduğunu siz düşünün. Unutmayın Peyğəmbərimizi Quran inşa etmiş və onu bəşəriyyətin ən yüksək zirvəsinə yüksəltmişdir.
Peyğəmbərimizin apardığı mübarizə Quranla insan arasına girən əngəlləri qaldırmaq idi. Peyğəmbərimiz Quran təlimini Darul-Ərkamla, Əshabi-suffə ilə müəssisələşdirmişdir. Peyğəmbərimizdən sonra Quran təlimi səhabələrin də bir nömrəli məşğuliyyəti olmağa davam etmişdir.
Bu gün Quran həqiqətlərindən uzaq qalan, ancaq özünü müsəlman adlandıran əksər insanlar Quranı bir örtü içində evlərinin yüksək yerlərində saxlamaqla Qurana olan hörmətlərini ifa etdiklərini düşünürlər. Ancaq bu insanlar bir şeyi unudurlar ki, Quran ona görə enməyib ki, insan onu ucaltsın, əslində Quran, insan onunla ucalsın, zirvələrə yüksəlsin deyə endirilmişdir.
Quran, əlbəttə, hörmətə layiqdir, gözəl səslə oxunmalıdır, gözəl xətlərlə yazılmalıdır, gözəl səhifələrdə olmalıdır, cildlənməlidir. Ancaq Quran bunların heç biri üçün göndərilməyib. Anlamaq, yaşamaq və yaşatmaq üçün göndərilibdir.
Quran əl-Hayy olandan həyatı inşa etmək üçün həyatın ürəyinə enmiş tərifəsığmaz bir kitabdır. Məqsədi insanı zülmətdən nura, qaranlıqdan aydınlığa, nəfsin köləliyindən ruhun azadlığına çıxarmaqdı. Məxluqat ağacının möhtəşəm meyvəsinin özünü və əlinin dəydiyini çürütməsinə əngəl olmaqdı. Həmçinin öz-özünü nizamlayaraq saflaşmasını, təkamül etməsini, ucalmasını və potensialınыn doğru istiqamətlənməsini təmin etməkdi.
Həyat və ölüm, yaxşı və pis, ədalət və zülm, haqq və batil, dünya və axirət, qazanc və zərər, dəyərli və dəyərsiz, əbədi və fani… Bu kəlmələr həyatı istiqamətləndirən təlimatlardır. Bu təlimatlar yanlış verilərsə, həyat yanlış yaşanar. Quranın insanı inşa etməkdə əsas məqsədi onun həyatının istiqamətini müəyyənləşdirən bu kəlmələrin içini doğru mənalarla doldurmaqdır.
Quranın və insanın Sahibi bu məqsədin həyata keçməsi üçün qanunlar qoymuşdur. Əgər insan bu qanunlara uyğun olaraq hərəkət edərsə, Quran inşa məqsədini reallaşdıracaq, əks təqdirdə insan bu inşadan məhrum qalacaqdır. Bunun ilk şərti isə Qurana könül verməkdi.
Əldə gəzdirildiyi halda zehиnlərdə gəzdirilməyən, ən yüksək yerlərə qoyulduğu halda həyatın mərkəzinə qoyulmayan, dildə olduğu halda ürəyə enməyən, özü göz önündə olduğu halda təlimatları qulaqardı edilən, səsinə qulaq asıldığı halda sözü dinlənilməyən Quran bu gün “ölülər” kitabı olaraq görülür. Yəni bu gün Quran həyatdan çıxarılaraq həyatsız qoyulub. Ancaq inanın, bundan zərər görən Quran deyil. Bundan zərər görən həyatdır, insandır. Və unutmayın ki, Qiyamət də həyat Quransız qaldığı zaman qopacaqdır.
Antivirus yüklənməyən kompüter bir müddət sonra müəyyən viruslar nəticəsində necə çökərsə, insan da imanını Quranla mühafizə etməzsə, bir müddət sonra iman çökər. Bu baxımdan xüsusən övladlarımıza Quran öyrətmək, sanki kompüterə antivirus yükləmək kimidir. Yoxsa övladlarımızı yaşadığımız dövrün əxlaqsız hücumlarından necə qoruya bilərik?
Quran inşaedici funksiyasına sahib olduğunu xitab etdiyi ilk nəslin üzərində aydın şəkildə isbat etmişdir. İnşa etdiyi ilk nəslin əlləri ilə həyatı və dünyanı inşa etmişdir.
Quran bir şeyi də isbat etdi ki, əgər bir nəsil özünü Quranın inşasına təslimedərsə, Allah da tarixin inşasını həmin nəslə həvalə edər. Qurana şagird olan, həyatın ustası olar.
Unutmayaq ki, möminin həyatı Quranın ətrafında şəkillənməlidir. Çünki Quran ilahi tərbiyənin bir nömrəli proqramıdır. Quran dəyərlərin mənbəyidir. Quran təlimi əslində dəyər təlimidir.
Elşən Rzayev
